İngilis dili Keçmiş zaman - Simple Past Form haqqında ətraflı

Simple Past Tense əsl olaraq keçmişdəki hadisələri izah etmək üçün istifadə olunur. Aşağıda bu zamanın təsdiq inkar və sual formalarının quruluşlarıyla əlqəli cədvələ göz gəzdirək.  

Keçmiş zaman Video dərslik ətraflı

SIMPLE PAST TENSE - KEÇMİŞ ZAMAN NÜMUNƏ CƏDVƏL  

    Həmçinin bax

DİQQƏT! Təsdiq cümlələrdə hər hansı bir köməkçi fel gəlməz və felin ikinci halı istifadə olunur. İnkar və Sual cümlələrində did və ya didn’t köməkçi feli istifadə olunur və felin yalın halı qalır.

 (+) I visited my uncle yesterday. (Dünən əmimə baş çəkdim)
      (Bu cümlə təsdiq formadadır  və  göründüyü kimi felin 2.ci halı istifadə olunmamışdır.)
 
 (-) I didn’t visit my uncle yesterday. (Dünən əmimə baş çəkmədim.)
      (Bu cümlə inkar formadadır  və didn’t köməkçi feli istifadə olunduğu üçün  fel yalın halda istifadə olunmuşdur.)
 
 (?) Did I visit my uncle yesterday.  (Dünən əmimə baş çəkdimmi?)
      (Bu cümlə sual cümləsidir və "did" köməkçi feli gəldiyi üçün fel  yenə yalın halda istifadə olunmuşdur.)

SIMPLE PAST TENSE – KEÇMİŞ ZAMAN QURULUŞU

► Təsdiq cümlələr

Simple Past Tense təsdiq cümlələrində, mübtədadan sonra V2 ( Fellərin 2. halları) istifadə olunur. Fellərin ikinci hallarıyla əlaqəli aşağıda məlumat verilmişdir.

- I watched TV last night. (Dünən gecə televizora baxdım.)

- The rain stopped a few minutes ago. (Yağış bir neçə dəqiqə əvvəl dayandı.)

- Mary came home very late last night. (Mary dünən gecə evə çox gec gəldi.)

- Last year I traveled to England. (Keçən il İngiltərəyə səyahət etdim.)

- John studied hard all year. (John bütün ili çox çalışdı.)

        Daha çox bax

► İnkar cümlələr

Simple Past Tense İnkar cümlələrində, mübtədadan sonra didn’t köməkçi feli və fellərin yalın halları( V1) istifadə olunur. V2 sadəcə təsdiq cümlələrdə istifadə olunur.

- I didn’t go to a movie last night. I stayed at home. (Dünən gecə sinemaya getmədim. Evdə qaldım.)

- Nick didn’t come to school yesterday. (Nick dünən məktəbə gəlmədi.)

- We didn’t have breakfast this morning. (Bu səhər səhər yeməyi yemədik.)

- I went to a movie yesterday but I didn’t enjoy it. (Dünən bir filmə getdim ancaq bəyənmədim.)

- It didn’t snow yesterday.  (Dünən qar yağmadı.)

► Sual cümlələri

Soru cümlələri qurarkən, did köməkçi fel mübtədadan əvvəl (cümlə başında) istifadə olunur. Fel yalın halda (V1) istifadə olunur.

- Did you sleep well last night? (Dünən gecə yaxşı yatdınmı?)

- Did you see the postman this morning? (Bu səhər poçtalyonu gördün mü?)

- Did Julie have a good time at the party yesterday? (Juile dünən qonaqlıqda  yaxşı vaxt keçirdinmi?)

- Did you make your own dinner last night. (Dün gecə axşam yeməyini sən mi bişirdin?)

- Did they understand the question? (Onlar sualı başa düşdülərmi?)

Keçmiş zaman WAS/ WERE Video dərslik ətraflı

SIMPLE PAST TENSE İSTİFADƏ FORMALARI
 

► USE 1 Completed Action in the Past (Keçmişdə tamamlanmış hərəkətlər)
 
We use the Simple Past to express the idea that an action started and finished at a specific time in the past. Sometimes the speaker may not actually mention the specific time, but they do have one specific time in mind.
 
(Simple Past Tense keçmişdə müəyyən bir zamanda başlamış və bitmiş hərəkətlər üçün istifadə olunur. Bəzən danışan şəxsi tam olaraq bir zaman məyyən etməyə bilir, ancaq mütləq cümlədə bir keçmiş zaman fikri vardır.)

 
 EXAMPLES – KEÇMİŞ ZAMAN NÜMUNƏ CÜMLƏLƏR
 
- I saw a movie yesterday. (Dünən bir filmə baxdım.)
 
- I didn’t see a movie yesterday. (Dünən bir filmə baxmadım.)
 
- Last year, I traveled to Italy. (Keçən il İtaliyaya səyahət etdim.)
 
- Last year, I didn’t travel to Italy. (Keçən il İtaliyaya səyahət etmədim)
 
- She washed her hands. (O əllərini yudu)
 
 She didn’t wash her hands. (O əllərini yumadı )

► USE 2 A Series of Completed Actions (Keçmişdə tamamlanmış hərəkətlər)
 
We use the Simple Past to list a series of completed actions in the past. (Simple Past Tense’i keçmişdə  tamamlanmış bir neçə hərəkəti arxa arxaya izah etmək üçün istifadə edirik.
 
 EXAMPLES
 
- I finished work, walked to the beach, and found a nice place to swim.
 (İşlərimi bitirdim, sahilə doğru getdim ve üzmək üçün gözəl bir yer tapdım.)
 
- He arrived from the airport at 8:00, checked into the hotel at 9:00, and met the others at 10:00.
 (Hava limanından saat 8’də gəldi, 9’da otelə qeydiyatını elədi və digərləriylə 10’da görüşdü.) 

 
► USE 3 Single Duration (Tək müddət)

The Simple Past can be used with a duration which starts and stops in the past. A duration is a long action often used with expressions like "for two years," "for five minutes," "all day" or "all year."

(Simple Past Tense keçmişdə  başlamış və bitmiş bir müddəti  izah edərkəndə istifadə olunur. Bu müddət  uzundur və ümumiyətlə "iki ildir", "bütün gün" vəya bütün ili" kimi zaman ifadələriylə istifadə olunur.)

EXAMPLES - KEÇMİŞ ZAMAN NÜMUNƏ CÜMLƏLƏR

- I lived in Turkey for two years. (İki il Türkiyə’də yaşadım.)

- Ahmet studied English for five years. (Əhməd beş il  İngilis dili öyrəndi.)

- They sat at the beach all day. (Onlar bütün günü sahildə oturdular.)

- We talked on the phone for thirty minutes. (Yarım saat telefonda danışdıq.)

- How long did you wait for them? (Onları nə qədər gözlədiniz?)
 

► USE 4 Habit in the Past (Keçmişdəki vərdişlər)

The Simple Past can also be used to describe a habit which stopped in the past. It can have the same meaning as "used to". To make it clear that we are talking about a habit we often use expressions such as "always," "often," "usually," "never," "...when I was a child" or "...when I was younger" in the sentence.
 
(Simple Past Tense eyni zamanda keçmişdə vazkeçdiyimiz vərdişlər üçündə də istifadə olunur. "used to" qəlibiylə eyni məqsədlə istifadə olunabilir. Bəhsetdiyimiz hərəkətin bir vərdiş olduğunu açıqca müəyyən etmək üçün cümlələrdə "always" (həmişə), "often" (tez tez), "usually" (adətən) və "never" (heç vaxt) kimi zaman ifadələri istifadə olunur.

 
EXAMPLES- NÜMUNƏLƏR
 
- I played basketball when I was a child. (Uşaq ikən basketbol oynayırdım.)
 
- He played the guitar. (O gitara çalırdı.)
 
- She worked at the hospital after school. (O məktəbdən sonra xəstəxanada işləyirdi.)
 
- They never went to school, they always skipped. (Onlar heç vaxt məktəbə getmirdilər, həmişə qaçarlardı.)

REGULAR AND IRREGULAR VERBS (Qaydalı və Qaydasız fellər)

► İngilis dilində fellər qaydalı və qaydasız olmaqla 2 yerə bölünür. Qaydalı felləri keçmiş hala çevirmək, fellər sondakı hecalarına görə -d, -ed ya da -ied qəbul edirlər. Məsələn: 

move - moved 
watch - watched 
study – studied

Aşağıda -ed hissəciyinin gətirilməsiylə əlaqəli qaydalar verilmişdir.

QAYDA 1 : Bir samit hərf və ardından e hərfi gəlirsə, -d hissəciyi əlavə olunur.

dance - danced
erase - erased
place – placed

QAYDA 2: Bir sait hərf və ardından bir samit hərf gəlirsə, sondaki samit iki dəfə yazılır və -ed hissəciyi əlavə olunur.

plan - planned
stop - stopped

DİQQƏT: w və x hərfləri iki dəfə yazılmaz.

snow -  snowed
fix - fixed

QAYDA 3: İki sait hərf və ardından samit hərf gəlirsə -ed hissəciyi əlavə olunur, son hərf iki dəfə yazılmaz.

rain - rained
need – needed

QAYDA 4:  Son iki hərf samit olarsa -ed hissəciyi əlavə olunur, son harf iki kere yazılmaz.

help - helped
add – added

QAYDA 5 : Sözün sonunda bir samit hərf və arxasından -y hərfi gəlirsə, -y hərfi atılır və sözün sonuna -ied əlavə olunur.  

Worry - worried
Reply – replied

QAYDA 6 : Sözün sonunda bir sait hərf və arxasından -y hərfi gəlirsə, -ied deyil, -ed hissəciyi gətirilir.

play - played
stay – stayed

VACİB BİR QEYD : Qaydalı fellər ən ümumi işlək olaraq -ed hissəciyi götürərək ikinci hala gəlirlər. İngilis dili öyrənən bir kimsənin sadəcə bu qaydanı bilməsi kifayətdir.  Yuxarıda verilən qaydaları öyrənməyə çalışmaq lazımsızdır. Bir dəfəyə məxsus oxumaq və məntiqini öyrənmək əlbəttə faydalıdır, ancaq bir müddət  İngilis diliylə  ile məşğul olan hərkəs, onsuzda fərqində olmadan yuxarıda çətin kimi görünən qaydaları öyrənir. Bu səbəbdən verilən ətraflı qaydaları əzbərləmək yerinə, kitab oxumaq  və fərqində olmadan öyrənmək daha faydalıdır.
  
► Qaydasız fellər adındanda başa düşüldüyü kimi hərhansı bir qaydaya tabe olmadan dəyişirlər və bu səbəbdən öyrənilməsi olduqca vacibdir.. 
 
go - went
swim - swam
do – did

Qaydasız felləri təkrar təkrar oxuyaraq öyrənmək çətindir. Bu səbəbdən bol bol kitab, dinləmə praktikaları etsəniz, bir müddət  sonra onsuzda  bütün felləri öyrəndiyinizin fərqinə vararsınız. Qaydasız fellərin cədvəli aşağıda cədvəldə verilmişdir. 

İNGİLİS DİLİNDƏ QAYDASIZ FELLƏR/ IRREGULAR VERBS CƏDVƏL