İsmin yiyəlik halı ingilis dili

 

"Ismin Yiyəlik Hali" (Azerbaycan dilində "genitiv hal") ismin dilçilikdəki ən vacib hallardan biridir və sahiblik münasibətlərini ifadə etmək üçün istifadə olunur. İsmə uyğun olaraq yiyəlik halı felə və ya başqa isimlərə yönəlik sahiblik, mənsubiyyət əlaqəsini göstərir. Bu hal, adətən, Azərbaycan dilində fel kökünə və ya isim kökünə əlavə olunan şəkilçilərlə formalaşır. İngilis dilində "possessive case" olaraq tanınan bu hal "of" predloqu və ya apostrof "-'s" vasitəsilə ifadə olunur.

 

İsmin Yiyəlik Halının Şəkilçiləri

 

Azərbaycan dilində isimlərin yiyəlik halı üçün müxtəlif şəkilçilər istifadə olunur və bu şəkilçilər ismin tək və ya cəm olmasına, həmçinin şəxslərə görə dəyişir. Bu şəkilçilər əsasən ismin sonuna əlavə olunur.

İsmin Yiyəlik halının şəkilçiləri:

1. Tək şəxs üçün:
   • Mənim (my) → -ım, -im, -um, -üm
   • Sənin (your) → -ın, -in, -un, -ün
   • Onun (his/her/its) → -ı, -i, -u, -ü

 

1. Cəm şəxs üçün:
   • Bizim (our) → -ımız, -imiz, -umuz, -ümüz
   • Sizin (your - formal or plural) → -ınız, -iniz, -unuz, -ünüz
   • Onların (their) → -ları, -ləri

Şəkilçilərin hansı forması istifadə olunacaqsa, bu, ismin sonuncu sait səsinə bağlıdır. Əgər söz "a, ı, o, u" saitləri ilə bitirsə, qalın saitli şəkilçi istifadə olunur (-ım, -ın, -ı). Əgər söz "ə, e, i, ü" ilə bitirsə, incə saitli şəkilçi istifadə olunur (-im, -in, -i).

İsmin Yiyəlik Halının Qaydaları

Yiyəlik halı Azərbaycan dilində iki isim arasındakı sahiblik əlaqəsini göstərir. Bu zaman cümlədə sahib olan və sahib olunan adətən birlikdə işlədilir. Sahib olan isim yiyəlik halında, sahib olunan isə yönlük və ya təsirlik halında olur. Beləliklə, yiyəlik halı həm şəxsləri, həm də cəm halda obyektləri və ya ideyaları ifadə edə bilər.

 

İngilis dilində ismin yiyəlik halının ifadəsi:

İngilis dilində yiyəlik halı "of" və ya "-'s" predloqu vasitəsilə göstərilir. Misal üçün:

• "This is the teacher's book" → Bu, müəllimin kitabıdır.
• "The color of the car is red" → Maşının rəngi qırmızıdır.

 

İsmin yiyəlik halı ​ Nümunə Cümlələr:

 

1. Şəxsə aid sahiblik:

• Mənim kitabım masanın üstündədir.
  My book is on the table.

Bu cümlədə "mənim" yiyəlik halında, sahiblik "kitabım" sözündədir.

• Sənin telefonun zəng çalır.
  Your phone is ringing.

Burada "sənin" yiyəlik halında, "telefonun" isə sahib olan obyektdir.

• Onun evi çox böyükdür.
  His/Her house is very big.

Bu cümlədə "onun" sahibi ifadə edir, "evi" isə sahiblik edilən obyekt.

• Bizim maşınımız yeni alınıb.
  Our car is newly bought.

"Bizim" sözü yiyəlik halını ifadə edir və sahiblik edilən obyekt "maşınımız"dır.

• Sizin məktəbiniz çox məşhurdur.
  Your school is very famous.

Burada "sizin" yiyəlik halındadır və məktəb isə sahib olunan obyektdir.

• Onların uşaqları bağçaya gedir.
  Their children go to kindergarten.

Bu cümlədə "onların" yiyəlik halında işlədilir, "uşaqları" isə sahiblik edilir.

2. Ümumi obyektlərə aid sahiblik:

• Kitabın üz qabığı çox qalındır.
  The cover of the book is very thick.

Burada "kitabın" yiyəlik halındadır və sahiblik edilən "üz qabığı"dır.

• Masanın ayaqları qırılıb.
  The legs of the table are broken.

Bu cümlədə "masanın" yiyəlik halında işlədilir, sahiblik edilən isə "ayaqları"dır.

• Şəhərin küçələri tıxaclarla doludur.
  The streets of the city are full of traffic.

Burada "şəhərin" yiyəlik halındadır və küçələr isə sahiblik edilən obyektlərdir.

• Qapının açarı itdi.
  The key of the door is lost.

"Qapının" yiyəlik halındadır və sahiblik edilən obyekt "açarı"dır.

3. İsmin yiyəlik halı  Zaman zərfləri ilə istifadə olunma:

• Dünənin xəbərləri çox maraqlı idi.
  The news of yesterday was very interesting.

Burada "dünənin" yiyəlik halında işlədilir, xəbər isə sahib olunan obyektdir.

• Sabahın planları hələ dəqiq deyil.
  The plans of tomorrow are not clear yet.

"Sabahın" sözü yiyəlik halındadır və planlar sahiblik edilən obyektlərdir.

• Keçən ilin nəticələri gözləniləndən yaxşı idi.
  The results of last year were better than expected.

Burada "keçən ilin" yiyəlik halındadır və nəticələr isə sahiblik edilən obyektlərdir.

• Bu günün işləri çoxdur.
  Today's work is a lot.

Burada "bu günün" yiyəlik halında işlədilir və işlər sahiblik edilən obyektlərdir.

Yiyəlik Halı ilə İnkar Cümlələr:

Olumsuz cümlələrdə də yiyəlik halı istifadə olunur. Olumsuz cümlələrdə felin qarşısına "deyil" və ya "yox" sözləri əlavə olunur.

Nümunələr:

• Bu kitab mənim deyil.
  This book is not mine.

Burada "mənim" yiyəlik halında işlədilir, amma inkar formada "deyil" vasitəsilə göstərilir.

• Onun maşını yoxdur.
  He/She does not have a car.

"Onun" yiyəlik halındadır, lakin "yoxdur" sözü vasitəsilə olumsuz edilir.

• Bizim evimiz çox böyük deyil.
  Our house is not very big.

"Bizim" yiyəlik halında işlədilir və inkar formada "deyil" vasitəsilə göstərilir.

• Sənin telefonun işləmir.
  Your phone does not work.

Burada "sənin" yiyəlik halında, lakin inkar formada "işləmir" sözü ilə verilir.

İsmin Yiyəlik Halı ilə Sual Cümlələri:

Sual cümlələrində də yiyəlik halı istifadə olunur. Yiyəlik halı vasitəsilə sahibliklə bağlı suallar verilir.

Nümunələr:

• Bu, kimin kitabıdır?
  Whose book is this?

"Kimin" yiyəlik halını ifadə edir və sahib olan şəxsi soruşur.

• Sənin maşının varmı?
  Do you have a car?

Burada "sənin" yiyəlik halında işlədilir və sahibliklə bağlı sual verilir.

• Onların uşaqları məktəbə gedir?
  Do their children go to school?

Burada "onların" yiyəlik halında işlədilir və uşaqların vəziyyəti soruşulur.

• Bu ev kimin?
  Whose house is this?

"Kimin" yiyəlik halında işlədilir və evin sahibi soruşulur.

Nəticə

Yiyəlik halı Azərbaycan dilində sahiblik və mənsubiyyət əlaqələrini ifadə etmək üçün çox vacib bir haldır. Şəkilçilər vasitəsilə şəxslərə və əşyalara aid sahiblik göstərilir. Bu hal sahib olunan obyektin və ya şəxsin kimə məxsus olduğunu aydınlaşdırır və gündəlik həyatımızda geniş şəkildə istifadə olunur.

 

İsmin yiyəlik halı ilə əlaqəli dahaçox cümlə nümunələri 

 

·  This is my book.
Bu, mənim kitabımdır.

·  That is her pen.
Bu, onun qələmdir.

·  This is our house.
Bu, bizim evimizdir.

·  These are their shoes.
Bunlar onların ayaqqabılarıdır.

·  I found his wallet.
Mən onun pulqabısını tapdım.

·  Is that your car?
Bu, sənin avtomobilindir?

·  This is John's laptop.
Bu, Conun noutbukudur.

·  The cat is on its bed.
Pişik öz yatağındadır.

·  We love our parents.
Biz valideynlərimizi sevirik.

·  She loves her dog.
O, öz itini sevir.

·  This is my friend's bicycle.
Bu, dostumun velosipedidir.

·  Their children are playing outside.
Onların uşaqları çöldə oynayır.

·  I borrowed your jacket.
Mən sənin jaketini götürdüm.

·  His phone is ringing.
Onun telefonu zəng edir.

·  Our teacher is very kind.
Bizim müəllimimiz çox mehribandır.

·  Her dress is beautiful.
Onun paltarı gözəldir.

·  This is my sister's room.
Bu, bacımın otağıdır.

·  The dog wagged its tail.
İt quyruğunu salladı.

·  I need to visit my grandparents' house.
Mən nənəmin və babamın evini ziyarət etməliyəm.

·  This is the children's playground.
Bu, uşaqların oyun sahəsidir.

·  His brother is a doctor.
Onun qardaşı həkimdir.

·  Her eyes are blue.
Onun gözləri mavi rəngdədir.

·  Our friends are coming over.
Bizim dostlarımız gəlir.

·  This is Tom's car.
Bu, Tomun avtomobilidir.

·  The baby's toy is on the floor.
Körpənin oyuncağı yerdedir.

·  Their garden is lovely.
Onların bağı gözəldir.

·  I like my new shoes.
Mən yeni ayaqqabılarımı bəyənirəm.

·  Is this your book or mine?
Bu, sənin kitabındır, yoxsa mənim?

·  My mother's cooking is delicious.
Mənim anamın yeməyi dadlıdır.

·  Her father's job is interesting.
Onun atasının işi maraqlıdır.

·  The cat is grooming itself.
Pişik özünü yuyur.

·  I saw Lisa's cat in the garden.
Mən Lisanın pişiyini bağda gördüm.

·  Our class is going on a trip.
Bizim sinifimiz səyahətə gedir.

·  The teachers' meeting is at 3 PM.
Müəllimlərin iclası saat 3-dədir.

·  This is your phone, isn't it?
Bu, sənin telefonundur, elə deyilmi?

·  The dog's collar is red.
İtin boynuqəsi qırmızıdır.

·  I can't find my keys anywhere.
Mən açarlarımı heç yerdə tapa bilmirəm.

·  Their house is very big.
Onların evi çox böyüktür.

·  She loves her brother's music.
O, qardaşının musiqisini sevir.

·  This is my neighbor's car.
Bu, qonşumun avtomobilidir.

·  His bike is faster than mine.
Onun velosipedi mənimkindən daha sürətlidir.

·  The students' projects are impressive.
Tələbələrin layihələri təsir edicidir.

·  This is my cousin's photo.
Bu, əmimin oğlunun fotosudur.

·  I visited my aunt's house last weekend.
Mən keçən həftə sonu əmimənin evini ziyarət etdim.

·  The girl's backpack is heavy.
Qızın çantası ağırdır.

·  Our family's vacation was amazing.
Bizim ailəmizin tətili heyrətamiz idi.

·  Their books are on the table.
Onların kitabları masanın üstündədir.

·  This is the teacher's desk.
Bu, müəllimin masasının üstüdür.

·  My friends' party was fun.
Mənim dostlarımın partisi əyləncəli idi.

·  The team's victory was celebrated.
Komandanın qələbəsi qeyd olundu.

·  Her hair is long and beautiful.
Onun saçları uzun və gözəldir.

·  The computer is in its case.
Kompüter öz qutusundadır.

·  My dad's car is very old.
Mənim atamın avtomobili çox köhnədir.

·  Their dog's name is Max.
Onların itinin adı Maxdır.

·  This is my brother's favorite game.
Bu, qardaşımın sevimli oyunudur.

·  The children's laughter is contagious.
Uşaqların gülüşü yoluxucudur.

·  His shoes are under the bed.
Onun ayaqqabıları yatağın altındadır.

·  Our vacation plans are exciting.
Bizim tətil planlarımız həyəcan vericidir.

·  I read her letter yesterday.
Mən onun məktubunu dünən oxudum.

·  My parents' anniversary is in July.
Mənim valideynlərimin yubileyi iyulda olur.

·  The kids' playground is nearby.
Uşaqların oyun sahəsi yaxınlıqdadır.

·  His book is more interesting than mine.
Onun kitabı mənimkindən daha maraqlıdır.

·  This is my friend's birthday gift.
Bu, dostumun doğum günü hədiyyəsidir.

·  The dog's food is in the kitchen.
İtin yeməyi mətbəxdədir.

·  Their parents are supportive.
Onların valideynləri dəstəkləyicidir.

·  Her dress is made of silk.
Onun paltarı ipəkdən hazırlanmışdır.

·  This is my grandmother's recipe.
Bu, mənim nənəmin reseptidir.

·  I bought my sister a gift.
Mən bacıma bir hədiyyə aldım.

·  The teacher's explanation was clear.
Müəllimin izahı aydın idi.

·  My brother's homework is difficult.
Qardaşımın ev tapşırığı çətindir.

·  Is this your sister's dog?
Bu, sənin bacının itidirmi?

·  Their books are very interesting.
Onların kitabları çox maraqlıdır.

·  Her favorite color is blue.
Onun sevimli rəngi mavidir.

·  My father's birthday is in June.
Mənim atamın doğum günü iyunda olur.

·  The teacher's book is on the shelf.
Müəllimin kitabı rafdadır.

·  This is my uncle's car.
Bu, əmimin avtomobilidir.

·  His voice is very loud.
Onun səsi çox yüksəkdir.

·  The children's laughter fills the room.
Uşaqların gülüşü otağı doldurur.

·  Their family's tradition is unique.
Onların ailə ənənəsi unikalır.

·  My aunt's cooking is the best.
Mənim əmimənin yeməyi ən yaxşıdır.

·  This is the artist's painting.
Bu, rəssamın rəsminidir.

·  His watch is very expensive.
Onun saatı çox bahadır.

·  The children's toys are scattered everywhere.
Uşaqların oyuncaqları hər yerdə dağılıb.

·  My sister's favorite book is on the table.
Bacımın sevimli kitabı masanın üstündədir.

·  Her smile brightens my day.
Onun gülümsəməsi günümü işıqlandırır.

·  This is our family photo.
Bu, bizim ailə fotosudur.

·  Their dog's tail is wagging.
Onların itinin quyruğu sallanır.

·  My friend's car is new.
Dostumun avtomobili yenidir.

·  The teacher's classroom is big.
Müəllimin sinifi böyüktür.

·  This is my cousin's graduation cap.
Bu, əmimin oğlunun məzuniyyət şapkasıdır.

·  His shirt is very stylish.
Onun köynəyi çox dəbdəbəlidir.

·  The children's artwork is on display.
Uşaqların əl işləri sərgidədir.

·  My mother's garden is beautiful.
Mənim anamın bağı gözəldir.

·  This is my brother's favorite song.
Bu, qardaşımın sevimli mahnısıdır.

·  Their shoes are too tight.
Onların ayaqqabıları çox sıxdır.

·  Her purse is on the table.
Onun çantası masanın üstündədir.

·  My father's job is demanding.
Mənim atamın işi tələblidir.

·  The team's effort was commendable.
Komandanın əməyi tərifəlayiqdir.

·  This is my friend's invitation.
Bu, dostumun dəvətidir.

·  His jacket is very warm.
Onun jaketi çox istilik verir.