Negative pronouns ( inkar əvəzliklər)  qayda 

 

 

İnkar Əvəzliklər (Negative Pronouns)

 

Giriş

Mənfi əvəzliklər (negative pronouns) nitqdə müsbət ifadələrin əksini ifadə edən əvəzliklərdir. Onlar cümlələrdə müsbət əvəzliklərin əksinə olaraq, qeyri-müəyyənliyi, inkar etməyi və ya təsdiqi ifadə edir. Bu yazıda mənfi əvəzliklərin növləri, istifadəsi və cümlələrdəki yerinə dair ətraflı məlumat veriləcəkdir.

1. İnkar (Negative Pronouns) Əvəzliklərin Növləri

İnkar Əvəzliklər (Negative Pronouns)  , adətən, "nobody," "nothing," "no one," "none," "never," "neither," "anybody," "anyone," "anything" kimi ifadələrlə müəyyən edilir. Bu əvəzliklər, konkret bir şeyin, şəxsin və ya vəziyyətin olmamasını bildirir.

 

 

1.1. "Nobody" (heç kəs)

"Nobody," cümlələrdə heç bir şəxsi ifadə edir. Müsbət bir cümlənin əksini vurğulamaq üçün istifadə olunur.

Nümunələr:

• Inglis: Nobody came to the party.
  • Azerbaycan: Heç kəs şənliyə gəlmədi.

 

• Inglis: I know nobody who can help you.
  • Azerbaycan: Mən səni kömək edə biləcək heç kəsi tanımıram.

 

1.2. "Nothing" (heç nə)

"Nothing," cümlələrdə heç bir şeyi ifadə edir. Təsdiqi inkar edir.

Nümunələr:

• Inglis: There is nothing in the box.
  • Azerbaycan: Qutuda heç nə yoxdur.

 

• Inglis: I found nothing on my way home.
  • Azerbaycan: Mən evə gedərkən heç nə tapmadım.

 

1.3. "No one" (heç kim)

"No one," heç bir insanı ifadə edir. Adətən cümlələrin başında mübtəda kimi istifadə olunur.

Nümunələr:

• Inglis: No one knows the answer.
  • Azerbaycan: Heç kim cavabı bilmir.

 

• Inglis: No one likes to be ignored.
  • Azerbaycan: Heç kim diqqətdən kənar qalmağı sevmir.

 

1.4. "None" (heç biri)

"None," bir qrupdan heç birini ifadə edir. Cümlələrdə adətən mübtəda və ya obyekt kimi istifadə olunur.

Nümunələr:

• Inglis: None of the students passed the exam.
  • Azerbaycan: Tələbələrin heç biri imtahandan keçmədi.

 

• Inglis: None of these books are interesting.
  • Azerbaycan: Bu kitablardan heç biri maraqlı deyil.

 

1.5. "Never" (heç vaxt)

"Never," zaman ifadəsi olaraq istifadə olunur və heç bir vaxtı inkar edir.

Nümunələr:

• Inglis: I have never been to Paris.
  • Azerbaycan: Mən heç vaxt Parisdə olmamışam.

 

• Inglis: She never eats meat.
  • Azerbaycan: O, heç vaxt ət yemir.

 

1.6. "Neither" (həm də, nə də)

"Neither," iki variantdan heç birini ifadə edir. Cümlələrdə "nor" ilə birlikdə istifadə olunur.

Nümunələr:

• Inglis: Neither of the answers is correct.
  • Azerbaycan: Cavablardan heç biri düzgün deyil.

 

• Inglis: She likes neither tea nor coffee.
  • Azerbaycan: O, nə çay, nə də qəhvə sevir.

 

1.7. "Anybody" (heç kəs)

"Anybody," qeyri-müəyyən bir şəxsi ifadə edir və inkar edilməmiş bir vəziyyətdə istifadə olunur.

Nümunələr:

• Inglis: I don’t think anybody can solve this problem.
  • Azerbaycan: Mən düşünmürəm ki, heç kəs bu problemi həll edə bilsin.

 

• Inglis: If anybody asks, tell them I’m not here.
  • Azerbaycan: Əgər heç kəs soruşsa, onlara burada olmadığımı de.

 

1.8. "Anyone" (heç kim)

"Anyone," insanların qeyri-müəyyən bir qrupu üçün istifadə olunur.

Nümunələr:

• Inglis: Is anyone at home?
  • Azerbaycan: Evdə heç kim var?

 

• Inglis: Anyone can join the club.
  • Azerbaycan: Heç kim klubda iştirak edə bilər.

 

1.9. "Anything" (heç nə)

"Anything," qeyri-müəyyən bir şeyi ifadə edir.

Nümunələr:

• Inglis: I don’t want anything.
  • Azerbaycan: Mən heç nə istəmirəm.

 

• Inglis: Is there anything I can do for you?
  • Azerbaycan: Sənin üçün edə biləcəyim heç nə var?

 

2. İnkar (Negative Pronouns) Əvəzliklərin İstifadəsi

Mənfi əvəzliklər, cümlələrin müsbət hissəsini inkar etməyə xidmət edir. Bu əvəzliklərin istifadəsi zamanı düzgün cümlə quruluşuna diqqət yetirilməlidir.

2.1. Cümlələrdə Yerləri

İnkar Əvəzliklər (Negative Pronouns), adətən, cümlənin mübtədasında və ya obyektində yerləşir.

Nümunələr:

• Inglis: Nobody knows where she went.
  • Azerbaycan: Heç kəs onun hara getdiyini bilmir.

 

• Inglis: I don’t have anything to say.
  • Azerbaycan: Mənim demək istədiyim heç nə yoxdur.

2.2. Sual Cümlələrində

İnkar Əvəzliklər (Negative Pronouns) , sorğu cümlələrində də istifadə oluna bilər.

Nümunələr:

• Inglis: Did anyone see my keys?
  • Azerbaycan: Heç kim mənim açarımı gördümü?

 

• Inglis: Is there nothing you want to tell me?
  • Azerbaycan: Mənə demək istədiyin heç nə yoxdur?

3. Müqayisə

İnkar Əvəzliklər (Negative Pronouns) , müsbət əvəzliklərlə müqayisə edildikdə, cümlənin mənasını tamamilə dəyişdirir.

3.1. Müsbət vs. Mənfi

Nümunələr:

• Inglis: Somebody called you. (kimsə səni çağırdı)
  • Inglis: Nobody called you. (heç kəs səni çağırmadı)

 

• Inglis: I found something interesting. (Mən maraqlı bir şey tapdım)
  • Inglis: I found nothing interesting. (Mən maraqlı heç nə tapmadım)

4. Nəticə

İnkar Əvəzliklər (Negative Pronouns) , nitqimizdə əhəmiyyətli rol oynayır. Onlar konkret bir şəxsin, şeyin və ya vəziyyətin olmaması, inkar edilməsi və ya qeyri-müəyyənliyi ifadə edir. Yuxarıda qeyd olunan nümunələr, mənfi əvəzliklərin cümlələrdə necə istifadə olunduğunu aydın göstərir. Düzgün cümlə quruluşu və mənfi əvəzliklərin istifadəsi, nitqimizin aydınlığını və anlaşıqlığını artırır. Şəxsi və qeyri-müəyyən əvəzliklərin müxtəlif formaları və cümlələrdəki yeri, dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını artırır.

Bu yazıda verilmiş nümunələrdən istifadə edərək, mənfi əvəzliklərin düzgün istifadəsi praktikada daha da möhkəmlənə bilər. Həmçinin, bu əvəzliklərin düzgün istifadəsi nitqimizin aydınlığını artırmaqla yanaşı, kommunikasiyanın effektivliyini də artırır.