İngiliscə bağlayıcıların istifadəsi
Bağlayıcı, iki sözü vəya iki ayrı cümləni bir birinə bağlamağa kömək edən və cümlələrə məna çeşitliliyi qazandıran qəliblərə deyilir. Azərbaycan türkçəsində də olduğu kimi İngilis dilində də bu istifadə forması sizə bir sıra üstünlüklər qazandıracaqdır. Conjunction istifadəsi sayəsində birbiri ilə əlaqəli iki ayrı cümləni birbirinə bağlaya bilər, sözləri sıralayabilər vəya birbirindən ayrı iki cümlə arasında bir mənaəlaqəsi əmələ gətirəbilərsiniz. Mənasına və bağlayıcılığına görə qəliblər cümlənin başına, ortasına vəya hər ikisinə birdən əlavə olunabilər.
İngilis dilində ‘Conjunctions’ olaraq adlandırılan bağlayıcılar, istifadə formasına görə müəyyən siniflərə ayrılır.
- Coordinating Conjunctions (Əlaqə yaradan bağlayıcılar)
- Bu bağlayıcılar; iki cümlə, iki isim, iki fel, iki sifət vəya iki zərf arasında əlaqəni qurmağa kömək edir.
- İki cümlənin arasına girdiyində özündən əvvəlki cümlənin bitəcəyində vergül istifadə olunur.
- Bənzər formada, ziddiyyət bildirərkən vəya seçim edilərkən bu istifadə formasına üstünlük verilir.
- And, or, but, so, yet, for, nor bunlara nümunədir.
- Subordinating Conjunctions (Tabelik bağlayıcıları):
- Bir əsas və bir yan cümlənin arasındakı əlaqəni müəyyən etmədə istifadə olunur.
- Əsas cümlədən əvvəl gələrsə; əsas cümlənin bitəcəyində vergül istifadə olunur və ardından yan cümlə gəlir.
- Əsas cümlədən sonra, yəni yan cümlənin qarşısında gələrsə vergül istifadə edilməz.
- Tabelik bağlayıcıları (subordinating) şərt, səbəb-nəticə, zaman, məqsəd, hal şəklində qruplandırılaraq müəyyənləşdiriləbilir.
- Because, although, as soon as, when, however, just as, even if, by the time, while, in order that, whereas vb. bunlara nümunədir.
- Correlative Conjunctions (Oxşar, əlaqə yaradan bağlayıcılar):
- Correlative Conjunctions; iki tamamlığı, mübtədanı, fiili vəya cümləni bağlayır.
- İkili qəliblərdən meydana gəlirlər və hər iki cümlədə də olurlar.
- Neither..nor.., not only..but also.., either..or.., both..and.., bunlara nümunədir.
<<<<< İngiliscə bağlayıcılar video dərslik >>>>
<<<<< İngiliscə bağlayıcılar video dərslik 2 >>>>
İngiliscə bağlayıcılar və Azərbaycan dilində mənaları
İngilis dilində bağlayıcılar cədvəl formasında ya da müəyyən bir qruplandırma ilə öyrənildiyində çox daha asan olabilir. Bu səbəblə, qəlibləri öyrənərkən Azərbaycan dili mənaları ilə bərabər istifadə formalarına görə sinifləndirərək daha ağılda qalan bir formaya gətirəbilərsiniz.
Coordinating Conjunctions
- And: (və) paralellik.
- But: (ancaq, lakin, fəqət) zidlik bildirir.
- Or: (vəya, yaxud, ya da) seçim edildiyində istifadə olunur.
- Yet: (halbuki, ancaq, hələ də, yenə də,)
- So: (beləki) nəticə bildirir.
- For: (üçün, çünki)
- Nor: (nə də) inkar bir mənanı ifadə edir.
- Subordinating Conjunctions
Ətraflı bax
Zaman bildirən bağlayıcılar:
- After: (sonra, -dan sonra, -dıqdan sonra)
- After that: (bundan sora)
- As: (ikən, olduğu kimi)
- As long as: (əgər –sə, müddətcə)
- As soon as: ( an/ ən kimi, edər etməz, ən qısa müddətdə)
- Before: (əvvəl, -dan əvvəl)
- By the time: (-ə qədər, -dığı zaman)
- During: (müddətincə)
- Henceforth: (bundan belə, bundan sonra)
- İmmediately: (o dəqiqə)
- Meanwhile: (bu arada, eyni anda)
- No sooner.. then: (-ması ilə -məsi bir oldu)
- Now: (indi)
- Once: (olar olmaz)
- Since: (-dan bəri)
- Till: (-ə qədər)
- The moment: (müddətində, zamanında)
- Then: (daha sonra)
- When: (-dığı zaman, -dığında)
- Whenever: (-dığında, -dığı zaman)
- While: (ikən, sırasında)
- Until: (-ə qədər)
Səbəb-Nəticə bildirən bağlayıcılar:
- As: (üçün, dən dolayı)
- As a result of: (nəticə olaraq)
- Because: (çünki, dolayı, üzündən, ucbatından)
- Because of: (ucbatından, səbəbindən)
- Concequently: (bu səbəblə, nəticədə, nəticə olaraq)
- Due to the fact that: (dolayı, üzündən)
- Eventually: (nəticədə, nəhayət, sonunda)
- Finally: (sonunda, ən sonunda, nəhayət)
- For: (səbəbiylə, dolayı)
- For that reason: (bu səbəbdən)
- In that case: (onda isə, bu halda)
- In the event: (nəticədə)
- Now that: (-dığından, madəm)
- On account of: (uğruna, yüzünden)
- Owing to: (sayəsində, dolayı, səbəbiylə)
- Seeing that: (madəm ki)
- Since: (-dığı üçün)
- So: (bu səbəbdən, deyə, yəni, beləki)
- That’s why: (bu səbədən, buna görə)
- Therefore: (onun üçün, bu səsəblə, buna görə)
- Thus: (beləliklə, eləcə, bu surətlə)
Vəziyyət –Şərt bildirən bağlayıcılar:
- As if: (sanki, elə bil, guya)
- As long as: (müddətcə)
- As much as: (qədər)
- As though: (sanki, elə bil, guya)
- But for: (olmasaydı)
- Even if: (-sa belə)
- If: (əgər, isə)
- If only: (kaşki)
- Indeed: (həqiqətən, əslində)
- In case: (-sa deyə)
- In fact that: (həqiqətdə, əslində, doğrusu, hətta)
- In the case of: (olması halında, vəziyyətində)
- In the event of: (olarsa, -dığı təqdirdə)
- Just as: (tam -dığında, tam –ikən)
- Just in case: (-ə halında)
- On condition that: (şərtiylə)
- Only if: (yalnızca)
- Providing: (şərtiylə)
- Rather than: (-dansa, -maqdansa)
- So as to: (-maq üzərə)
- So long as: (müddətcə, əgər)
- Suppose (that): (tutaqki ki, hesab edək ki)
- Supposing that: (nəzərə alındığında)
- Unless: (olmazsa, olmadıqca)
- Whereas: (buna baxmayaraq, -masına baxmayaraq, halbuki)
- Without: (-sız - siz, -madıqca)
Daha çox nümunəyə bax
Məkan bildirən bağlayıcılar:
- As far as: (olabildiyi qədər uzağa, qədəriylə)
- Where: (-dığı yerdə)
- Wherever: (harada olsa, hər -dığı yerdə)
Zidlik bildirən bağlayıcılar:
- Although: (baxmayaraq)
- Conversely: (tərsinə, əksinə)
- Despite: (qarşı, baxmayaraq)
- Even so: (olsa beləile)
- Even though: (hətta olsa belə)
- However: (hər necə olsa, ..olsa da..)
- In contrast to: (-in əksinə)
- In spite of: (baxmayaraq)
- Nevertheless: (bununla yanaşı, yenədə, buna baxmayaraq)
- Nonetheless: (buna baxmayaraq)
- No matter: (vacib olmasa da)
- Otherwise: (yoxsa, əks halda)
- Though: (-duğu halda)
- Unless: (olmadıqca)
- Unlike: (əksinə, fərqli olaraq)
- Whether or not: (olub olmadığını)
Eyni fikri bildirən bağlayıcılar:
- Additionally: (bundan başqa, əlavə olaraq)
- Along: (müddətincə, boyunca)
- Also: (hətta)
- As well as: (-ə əlavə olaraq, birlikdə, eyni zamanda)
- Besides: (əlavə olaraq, üstəlik, onsuz, bir də)
- Further more: (dahası)
- In addition: (həm də, əlavə olaraq, üstəlik)
- Moreover: (dahası)
Misal göstərərkən istifadə olunan bağlayıcılar:
- For example: (Nümunə olaraq, nümunə üçün, məsələn)
- For instance: (misalçün, nümunə olaraq
İstisna hallarda istifadə olunan bağlayıcılar:
- Apart from: (-xaricində, -başqa)
- Aside from: (-dan başqa)
- Except that: (xaricində)
Məqsəd bildirən bağlayıcılar:
- For the purpose that: (bu məqsədlə)
- In order that: (olması üçün, -sın deyə)
- So that: (məqsədiylə, onun üçün, -ması üçün, -sın deyə)
- Correlative Conjuctions
- Both.. and..: (həm.. həmdə..)
- Either.. or..: (ya.. ya da..)
- Neither.. nor..: (nə.. nə də..)
- Not only.. but also: (yalnızca deyil.. eyni zamanda..)
- Whether.. or..: (olub.. olmadığı..)
Super!