Present simple qayda

 

Present Simple Tense (İndiki Sadə Zaman)

İndiki sadə zaman (present simple tense), ingilis dilində ən geniş istifadə olunan zamanlardan biridir. Bu zaman, gündəlik fəaliyyətləri, vərdişləri, faktları və dəyişməz vəziyyətləri ifadə etmək üçün istifadə olunur. İndiki sadə zamanın quruluşunu, istifadəsini və cümlə nümunələrini ətraflı şəkildə izah edəcəyik.

 

 

Present simple - İndiki Sadə Zamanın Quruluşu

İndiki sadə zamanın quruluşu çox sadədir. Bu zamanın cümlələri, subyekt (mübtəda) + fel (verb) + obyekt (obyekt) düzənində qurulur.

1. Affirmative Cümlələr (Müsbət Cümlələr)

Müsbət cümlələrdə felin formasına diqqət yetirmək vacibdir. Ümumiyyətlə, "to work", "to play", "to read" kimi fellər istifadə olunur. 3-cü şəxsdə (he, she, it) felin sonuna "-s" və ya "-es" əlavə olunur.

Müsbət cümlələrin forması:

• I/You/We/They + base form of the verb
• He/She/It + base form of the verb + s/es

Nümunələr:

1. I play football every Saturday.
   Mən hər şənbə futbol oynayıram.

 

1. She reads a book every night.
   O, hər gecə kitab oxuyur.

 

1. They go to school by bus.
   Onlar məktəbə avtobusla gedirlər.

 

1. He enjoys playing chess.
   O, şahmat oynamağı sevir.

 

1. We visit our grandparents on weekends.
   Biz həftə sonları nənəmizi və babamızı ziyarət edirik.

 

1. The sun rises in the east.
   Günəş şərqdə doğur.

2. Present simple Negative Cümlələr (İnkarCümlələr)

Mənfi cümlələrdə "do not" (don’t) və "does not" (doesn’t) istifadə edilir.

Present simple İnkar cümlələrin forması:

• I/You/We/They + do not + base form of the verb
• He/She/It + does not + base form of the verb

Nümunələr:

1. She does not play the piano.
   O, pianino çalmır.

 

1. They do not watch TV in the evening.
   Onlar axşamlar televizora baxmırlar.

 

1. He does not eat meat.
   O, ət yemir.

 

1. We do not travel abroad often.
   Biz tez-tez xaricə səyahət etmirik.

 

1. The cat does not like water.
   Pişik suyu sevmir.

3. Present simple Interrogative Cümlələr (Sual Cümlələri)

Sual cümlələrində "do" və "does" yardımcı felləri istifadə olunur.

Sual cümlələrinin forması:

• Do + I/you/we/they + base form of the verb?
• Does + he/she/it + base form of the verb?

Nümunələr: 

1. Does she work in a hospital?
   O, xəstəxanada işləyirmi?

 

1. Do they like ice cream?
   Onlar dondurma sevirlər?

 

1. Does he study French?
   O, fransızca öyrənir?

 

1. Do we have a meeting today?
   Bu gün toplantımız varmı?

 

1. Does the dog bark at strangers?
   It, yad adamlara hürür?

 

Present simple - İndiki Sadə Zamanın İstifadəsi

Present simple - İndiki sadə zaman bir çox vəziyyətlərdə istifadə olunur:

1. Gündəlik vərdişləri ifadə etmək
2. 19. I brush my teeth twice a day.
   Mən gündə iki dəfə dişlərimi fırçalayırdım.

 

1. Ümumi faktlar:
   20. Water boils at 100 degrees Celsius.
   Su 100 dərəcə selsi dərəcədə qaynar.

 

1. Müntəzəm fəaliyyətlər:
   21. He plays football every weekend.
   O, hər həftəsonu futbol oynayır.

 

1. Hisslər və duyğular:
   22. She loves chocolate.
   O, şokoladı sevir.

 

1. Düşüncələr:
   23. I believe in hard work.
   Mən çətin işə inaniram.

Zaman Zərfləri

Present simple - İndiki sadə zamanda tez-tez zaman zərfləri istifadə olunur. Aşağıdakı zaman zərfləri bu zamanla birlikdə istifadə edilir:

• Always (həmişə)
• Usually (adətən)
• Often (tez-tez)
• Sometimes (bəzən)
• Rarely (nadir hallarda)
• Never (heç vaxt)

 

 

She always drinks tea in the morning.
O, səhər hər zaman çay içir.

1. They usually go to the gym after work.
   Onlar işdən sonra adətən idman zalına gedirlər.
2. I often read books before bed.

 

1. Mən yatmazdan əvvəl tez-tez kitab oxuyuram.
2. He sometimes plays video games.
   O, bəzən video oyunlar oynayır.

 

1. We rarely eat out.
   Biz nadir hallarda restoranda yemək yeyirik.

 

1. She never smokes.
   O, heç vaxt siqaret çəkmir.

 

Present simple - İndiki Sadə Zamanın Müqayisəsi

İndiki sadə zaman, indiki davamlı zamandan (present continuous tense) fərqli olaraq, ancaq müntəzəm və ya davamlı olmayan fəaliyyətləri ifadə edir.

Nümunə: 

I work in a bank. (I work every day.)
Mən bankda işləyirəm. (Hər gün işləyirəm.)

1. I am working in a bank now.
   Mən indi bankda işləyirəm.

Nəticə

Present simple - İndiki sadə zaman, ingilis dilində gündəlik həyatda ən çox istifadə olunan zamanlardan biridir. Bu zaman, vərdişləri, faktları və müntəzəm fəaliyyətləri ifadə etmək üçün əlverişlidir. Yuxarıda təqdim olunan nümunələr, indiki sadə zamanın quruluşunu və istifadəsini daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcəkdir.

Beləliklə, indiki sadə zamanın daha geniş və ətraflı tədqiqi, ingilis dilinin daha düzgün və effektiv şəkildə öyrənilməsinə töhfə verəcəkdir.