Present continuous qayda

 

İndiki Davamedici Zaman (Present Continuous Tense)

İndiki davamlı zaman (present continuous tense), bir fəaliyyətin hal-hazırda baş verdiyini və ya gələcəkdə planlaşdırılmış bir fəaliyyətin olduğunu ifadə edir. Bu zaman forması, bir şeyin mütləq o anda edildiyini göstərmək üçün istifadə olunur. Bu qrammatik zamanın formalaşması, "to be" felinin müvafiq forması ilə əsas feli "-ing" şəkilçisi ilə birləşdirməklə həyata keçirilir.

İndiki Davamedici Zamanın ( Present continuous tense ) Quruluşu

1. Quruluşu

İndiki davamlı zamanın quruluşu aşağıdakı kimidir:

• Təsdiq cümlələri: Subyekt + am/is/are + fel + -ing
• Mənfi cümlələr: Subyekt + am/is/are + not + fel + -ing
• Sual cümlələri: Am/Is/Are + subyekt + fel + -ing?

Məsələn:

• Təsdiq: I am reading a book. (Mən kitab oxuyuram.)
• Mənfi: I am not reading a book. (Mən kitab oxumuram.)
• Sual: Am I reading a book? (Mən kitab oxuyurmuyam?)

Present continuous tense qaydasının ( indiki davamedici zaman) İstifadəsi

İndiki davamlı zamanın bir neçə əsas istifadəsi var:

1. Hal-hazırda Baş Verən Fəaliyyətlər

Bu zaman, o anda baş verən fəaliyyətləri ifadə edir.

Present continuous qaydasına aid Nümunələr:

• Mən hazırda yemək yeyirəm.
  I am eating now.

 

• O, dostları ilə söhbət edir.
  He is talking with his friends.

 

• Biz bu gün filmə baxırıq.
  We are watching a movie today.

2. Gələcək Planlar

İndiki davamlı zaman, gələcəkdə planlaşdırılmış fəaliyyətləri ifadə etmək üçün də istifadə olunur.

Present continuous qaydasına aid Nümunələr:

• Mən sabah məktəbə gedirəm.
  I am going to school tomorrow.

 

• Onlar bu axşam parti təşkil edirlər.
  They are organizing a party this evening.

 

• Biz həftəsonu dənizə gedirik.
  We are going to the sea this weekend.

3. Müxtəlif Fəaliyyətlərin Paralel İcrası

İndiki davamlı zaman, bir neçə fəaliyyətin eyni vaxtda baş verdiyini göstərmək üçün də istifadə olunur.

Present continuous qaydasına aid Nümunələr:

• O, musiqi dinləyir və eyni zamanda rəqs edir.
  He is listening to music and dancing at the same time.

 

• Mən kitab oxuyuram, amma o, filmi izləyir.
  I am reading a book while he is watching a movie.

 

• Biz çay içirik, o isə çörək yeyir.
  We are drinking tea while he is eating bread.

İndiki davamedici Zamanın Forma Dəyişiklikləri

İndiki davamlı zamanın forma dəyişiklikləri, cümlənin kontekstinə görə müxtəliflik göstərə bilər.

1. 

Present continuous qaydası Təsdiq Cümlələri

Present continuous qaydasına aid Nümunələr:

• Mən idmanla məşğul oluram.
  I am exercising

 

• Onlar yeni bir layihə üzərində çalışırlar.
  They are working on a new project.

 

• Biz kafe açırıq.
  We are opening a cafe.

2.

Present continuous qaydası İnkar cümlələr

İnkar cümlələr, "not" sözü ilə ifadə edilir.

Present continuous qaydasına aid Nümunələr:

• O, bu gün dərsə getmir.
  She is not going to class today.

 

• Onlar bu gün futbol oynayırlar.
  They are not playing football today.

 

3. Present continuous qaydası Sual Cümlələri

Sual cümlələri, "am/is/are" köməkçi felləri ilə başlanır.

Present continuous qaydasına aid Nümunələr:

• Mən burada mühazirə dinləyirmi?
  Am I listening to the lecture here?

 

• O, bu gün çalışırmı?
  Is he working today?

 

• Siz dondurma yeyirsinizmi?
  Are you eating ice cream?

Zaman Zərfləri ilə İndiki davamedici Zaman

Zaman zərfləri, fəaliyyətin nə zaman baş verdiyini göstərir. İndiki davamlı zamanla birlikdə zaman zərflərinin istifadəsi daha dolğun ifadələr yaradır.

Müxtəlif Zaman Zərfləri:

• İndi – Now
• Hər gün – Every day
• Bu gün – Today
• Bu an – Right now
• Sabah – Tomorrow
• Həftəsonu – At the weekend

Cümlələrdə Zaman Zərflərinin İstifadəsi

1. Mən indi kitab oxuyuram.
   I am reading a book now.

 

1. O, hər gün idmanla məşğuldur.
   He is exercising every day.

 

1. Biz bu gün dostlarla görüşürük.
   We are meeting with friends today.

 

1. Onlar bu an yemək hazırlayır.
   They are cooking right now.

 

1. Mən sabah səyahət edirəm.
   I am traveling tomorrow.

Fərqli Cümlə Nümunələri

İndiki davamlı zamanın müxtəlif istifadələrini daha yaxşı anlamaq üçün aşağıdakı nümunələrə baxaq:

1. Mən bu an çay içirəm.
   I am drinking tea right now.

 

1. O, dostları ilə film izləyir.
2. She is watching a movie with her friends.

 

1. Biz bu gün piknikə gedirik.
   We are going for a picnic today.

 

1. Mənim qardaşım musiqi ifa edir.
   My brother is playing music.

 

1. Onlar yeni bir ev alırlar.
   They are buying a new house.

İndiki davamedici Zamanın Müxtəlif Cəhətləri

İndiki davamlı zaman, dilin müasir istifadəsində mühüm rol oynayır. Aşağıda onun müsbət cəhətləri qeyd olunur:

• Dəqiqlik: Hal-hazırda baş verən fəaliyyətləri dəqiq göstərir.
• Gələcək Planlar: Gələcəkdə planlaşdırılan fəaliyyətləri ifadə edir.
• Paralel Fəaliyyətlər: Bir neçə fəaliyyətin eyni anda baş verdiyini göstərməkdə kömək edir.

Qeyri-Standart İstifadələr

İndiki davamlı zaman, bəzən qeyri-standart mənalarda da istifadə olunur. Məsələn, müvəqqəti vəziyyətləri və ya təkrar olunan, lakin nadir hallarda baş verən hadisələri təsvir etmək üçün də istifadə edilir.

Müxtəlif Nümunələr:

1. Mən bu müddət ərzində qısa müddətli işlə məşğulam.
   I am working on a short-term job during this time.

 

1. O, bu gün sərbəst çalışır.
   He is working freelance today.

 

1. Mən kitabxanada işləyirəm.
   I am working at the library.

Sual Cümlələri ilə İndiki davamedici ( Present continuous qaydası) Zaman

Sual cümlələri, indiki davamlı zamanın başlıca istifadələrindən biridir. Bu zaman, fəaliyyətin kim tərəfindən və ya nə zaman baş verdiyini soruşmaq üçün istifadə olunur.

Müxtəlif Sual Nümunələri:

1. Siz indiki zamanda nə edirsiniz?
   What are you doing right now?

 

1. O, bu gün nə ilə məşğuldur?
   What is she doing today?

 

1. Mənim dostlarım nə vaxt gəlir?
   When are my friends coming?

İndiki davamedici Zamanın Əhəmiyyəti

İndiki davamlı zaman, dilin müasir ünsiyyətində əhəmiyyətli rol oynayır. Bu zaman, müasir həyatın sürətinə uyğun olaraq, insanlara öz fikirlərini daha sürətli və aydın ifadə etməyə imkan tanıyır. Eyni zamanda, insanların arasında baş verən müasir hadisələrin, duyğuların və münasibətlərin ifadəsində də istifadə edilir.

Nəticə

İndiki davamlı zaman, dil öyrənənlər üçün əhəmiyyətli bir qrammatik mövzudur. Bu zamanın düzgün istifadə edilməsi, dilin zənginliyini artırır və ünsiyyət bacarıqlarını inkişaf etdirir. Müxtəlif cümlə nümunələri və zaman zərfləri ilə birlikdə, indiki davamlı zamanın istifadəsi daha ətraflı şəkildə öyrənilir. Bu cür biliklər, dilin günlük həyatdakı tətbiqini asanlaşdırır və ünsiyyətin səmərəliliyini artırır.

 

Present continuous qaydasına aid cümlə nümunələri

 

·  They are discussing their plans for the holidays.
Onlar bayram planlarını müzakirə edirlər.

·  He is learning how to swim.
O, üzməyi öyrənir.

·  We are having fun at the amusement park.
Biz əyləncə parkında əylənirik.

·  The cat is purring contentedly.
Pişik məmnuniyyətlə mırıltı edir.

·  I am taking a break from work.
Mən işdən fasilə verirəm.

·  She is studying at the library.
O, kitabxanada dərs oxuyur.

·  They are playing cards.
Onlar kart oynayırlar.

·  He is trying a new hairstyle.
O, yeni bir saç düzümü sınaqdan keçirir.

·  We are enjoying our time together.
Biz birlikdə vaxtımızdan zövq alırıq.

·  The flowers are attracting bees.
Çiçəklər arılarını cəlb edir.

·  I am taking an online course.
Mən onlayn kursa qatılıram.

·  She is walking her dog in the park.
O, parkda itini gəzdirir.

·  They are preparing for a test.
Onlar imtahan üçün hazırlıq görürlər.

·  He is reading a fascinating article.
O, maraqlı bir məqalə oxuyur.

·  We are enjoying a lovely dinner.
Biz gözəl bir nahar edirik.

·  The kids are jumping on the trampoline.
Uşaqlar trampolinda tullanırlar.

·  I am practicing my presentation.
Mən təqdimatımı məşq edirəm.

·  She is looking for a job.
O, iş axtarır.

·  They are learning about different cultures.
Onlar müxtəlif mədəniyyətlər haqqında öyrənirlər.

·  He is repairing his bicycle.
O, velosipedini təmir edir.

·  We are celebrating my birthday today.
Biz bu gün doğum günümü qeyd edirik.

·  The cat is chasing a butterfly.
Pişik kəpənəyi təqib edir.

·  I am updating my resume.
Mən CV-mi yeniləyirəm.

·  She is practicing yoga every morning.
O, hər səhər yoga edir.

·  They are preparing dinner together.
Onlar birlikdə nahar hazırlayırlar.

·  He is enjoying his vacation by the sea.
O, dəniz kənarında tətilindən zövq alır.

·  We are visiting friends this weekend.
Biz bu həftəsonu dostları ziyarət edəcəyik.

·  The flowers are growing beautifully.
Çiçəklər gözəl şəkildə böyüyür.

·  I am working from home today.
Mən bu gün evdən işləyirəm.

·  She is watching a documentary.
O, sənədli filmə baxır.

·  They are taking a photography class.
Onlar fotoqrafiya dərsinə qatılırlar.

·  He is doing push-ups in the living room.
O, qonaq otağında push-up edir.

·  We are building a treehouse.
Biz ağac ev tikirik.

·  The dog is running in the backyard.
İt həyətində qaçır.

·  I am thinking about my next vacation.
Mən növbəti tətilim haqqında düşünürəm.

·  She is making new friends at school.
O, məktəbdə yeni dostlar qazanır.

·  They are enjoying a concert in the park.
Onlar parkda konsertdən zövq alırlar.

·  He is trying out a new restaurant.
O, yeni bir restoranda yemək sınayır.

·  We are discussing our travel plans.
Biz səyahət planlarımızı müzakirə edirik.

·  The children are playing hide and seek.
Uşaqlar gizlən-görmək oynayırlar.

·  I am learning how to code.
Mən proqramlaşdırmağı öyrənirəm.

·  She is cleaning her makeup brushes.
O, makiyaj fırçalarını təmizləyir.

·  They are having fun at the carnival.
Onlar karnevalda əylənirlər.

·  He is shopping for new clothes.
O, yeni paltarlar alır.

·  We are preparing for the school play.
Biz məktəb tamaşası üçün hazırlıq görürük.

·  The cat is napping in the sun.
Pişik günəşdə yuxuluyur.

·  I am organizing a surprise party.
Mən sürpriz bir ziyafət təşkil edirəm.

·  She is getting ready for her date.
O, görüşü üçün hazırlaşır.

·  They are attending a cooking class together.
Onlar birlikdə bişirmə dərsinə qatılırlar.

·  He is writing in his journal.
O, gündəliyinə yazır.

·  We are enjoying a road trip.
Biz avtomobil səyahətindən zövq alırıq.

·  The children are playing with their toys.
Uşaqlar oyuncaqları ilə oynayırlar.

·  I am learning how to skateboard.
Mən skeytbord sürməyi öyrənirəm.

·  She is fixing her hair.
O, saçını düzəldir.

·  They are studying for their finals.
Onlar final imtahanları üçün dərs oxuyurlar.

·  He is listening to a new podcast.
O, yeni bir podkast dinləyir.

·  We are planning a family trip.
Biz ailə səyahətini planlaşdırırıq.

·  The flowers are blooming in spring.
Çiçəklər yazda açılır.

·  I am enjoying a cup of tea.
Mən bir fincan çaydan zövq alıram.

·  She is trying on new shoes.
O, yeni ayaqqabıları sınayır.

·  They are playing video games together.
Onlar birlikdə video oyunları oynayırlar.

·  He is enjoying a good book.
O, yaxşı bir kitabdan zövq alır.

·  We are watching a series on TV.
Biz televizorda bir seriala baxırıq.

·  The dog is playing fetch with its owner.
İt sahibi ilə top atma oyunu oynayır.

·  I am cleaning the garage.
Mən qarajı təmizləyirəm.

·  She is learning to dance.
O, rəqs etməyi öyrənir.

·  They are visiting an art gallery.
Onlar incəsənət qalereyasını ziyarət edirlər.

·  He is working on his fitness goals.
O, sağlamlıq hədəfləri üzərində çalışır.

·  We are exploring new hiking trails.
Biz yeni yürüyüş yollarını kəşf edirik.

·  The children are helping in the kitchen.
Uşaqlar mətbəxdə kömək edirlər.

·  I am preparing for my presentation.
Mən təqdimatım üçün hazırlıq görürəm.

·  She is taking a dance class.
O, rəqs dərsinə qatılır.

·  They are enjoying the music festival.
Onlar musiqi festivalından zövq alırlar.

·  He is gardening in the backyard.
O, həyətində bağçılıq edir.

·  We are planning a surprise for her birthday.
Biz onun doğum günü üçün sürpriz planlaşdırırıq.

·  The cat is watching the birds outside.
Pişik çöldə quşları izləyir.

·  I am trying to be more organized.
Mən daha təşkilatlı olmağa çalışıram.

·  She is exploring new recipes.
O, yeni reseptlər kəşf edir.

·  They are having a discussion about politics.
Onlar siyasət haqqında müzakirə edirlər.

·  He is reading a self-help book.
O, özünə kömək kitabı oxuyur.

·  We are learning about climate change.
Biz iqlim dəyişikliyi haqqında öyrənirik.

·  The children are participating in a talent show.
Uşaqlar istedad şousunda iştirak edirlər.

·  I am writing a blog post.
Mən bloq yazısı yazıram.

·  She is updating her social media profile.
O, sosial media profilini yeniləyir.

·  They are discussing their favorite movies.
Onlar sevdikləri filmləri müzakirə edirlər.

·  He is making a playlist for the party.
O, ziyafət üçün mahnı siyahısı hazırlayır.

·  We are organizing a charity event.
Biz xeyriyyə tədbiri təşkil edirik.

·  The dog is digging in the garden.
İt bağçada qazır.

·  I am listening to an audiobook.
Mən audiokitab dinləyirəm.

·  She is enjoying the beautiful scenery.
O, gözəl mənzərədən zövq alır.

·  They are working on their group project.
Onlar qrup layihələri ilə çalışırlar.

·  He is taking his dog for a walk.
O, itini gəzdirir.

·  We are playing soccer in the field.
Biz meydanda futbol oynayırıq.

·  The children are drawing on the sidewalk.
Uşaqlar yol kənarında şəkil çəkirlər.

·  I am trying to improve my cooking skills.
Mən yemək bişirmə bacarıqlarımı inkişaf etdirməyə çalışıram.

·  She is reading a book about history.
O, tarix haqqında bir kitab oxuyur.

·  They are enjoying the sunshine at the beach.
Onlar çimərlikdə günəşin altında zövq alırlar.

·  He is taking notes in class.
O, dərsdə qeydlər aparır.

·  We are relaxing at home today.
Biz bu gün evdə dincəlirik.

·  The cat is lounging in the sun.
Pişik günəşdə uzanır.